Temptation Island / RytuaĹ

TwĂłrcy horrorĂłw kochajÄ straszyÄ widzĂłw historiami "opartymi na faktach". Zazwyczaj jednak takie filmy nie majÄ nic wspĂłlnego z realnym Ĺwiatem. Wystarczy wspomnieÄ niedawnÄ kinowÄ opowieĹÄ o egzorcyzmach, w ktĂłrym Franco Nero graĹ brodatego Jana PawĹa II (chociaĹź jego imiÄ nie pada na ekranie, ktĂłrym jest papieĹźem). TwĂłrcy "RytuaĹu" najwyraĹşniej zdawali sobie z tego sprawÄ i postanowili zrobiÄ

Jun 16, 2025 - 15:35

TwĂłrcy horrorĂłw kochajÄ straszyÄ widzĂłw historiami "opartymi na faktach". Zazwyczaj jednak takie filmy nie majÄ nic wspĂłlnego z realnym Ĺwiatem. Wystarczy wspomnieÄ niedawnÄ kinowÄ opowieĹÄ o egzorcyzmach, w ktĂłrym Franco Nero graĹ brodatego Jana PawĹa II (chociaĹź jego imiÄ nie pada na ekranie, ktĂłrym jest papieĹźem). TwĂłrcy "RytuaĹu" najwyraĹşniej zdawali sobie z tego sprawÄ i postanowili zrobiÄ wszystko, co w ich mocy, by widzowie uwierzyli, Ĺźe prezentowana przez nich niewiarygodna historia miaĹa miejsce naprawdÄ. Punktem wyjĹcia dla fabuĹy "RytuaĹu" sÄ wydarzenia sprzed prawie stu lat. Jak moĹźemy dowiedzieÄ siÄ z napisĂłw poczÄtkowych i koĹcowych, film inspirowany jest najlepiej udokumentowanymi egzorcyzmami w historii StanĂłw Zjednoczonych. Scenariusz natomiast bazuje rzekomo na notatkach jednego z ksiÄĹźy biorÄcych udziaĹ w tym rytuale.Â Ale na tym nie koĹczyĹa siÄ pogoĹ twĂłrcĂłw za autentycznoĹciÄ. Dlatego "RytuaĹ" â pomimo wielu atrybutĂłw narracyjnych typowych dla klasycznego horroru â nie przypomina typowego filmu o egzorcyzmach. ReĹźyser David Midell oraz scenarzysta Enrico Natale stawiajÄ na akcentowanie rutyny w procesie wypÄdzania demonicznych siĹ, na Ĺźmudne recytowanie litanii i modlitw. Tutaj akcent poĹoĹźony jest na fizyczny i duchowy wysiĹek, na postÄpy w Ĺlimaczym tempie. I takie podejĹcie ma swoje zalety. W przeciwieĹstwie do typowego blichtru wiÄkszoĹci filmĂłw o egzorcyzmach, tutaj naprawdÄ moĹźna poczuÄ, jak nadzieja i wiara marniejÄ w obliczu pozornych brakĂłw poprawy lub nawet pogarszania siÄ stanu osoby poddawanej egzorcyzmom. Podczas gdy w typowym horrorze zwÄtpienie jest wyĹÄcznie punktem niezbÄdnym w posuniÄciu fabuĹy do przodu, w "Rytuale" moĹźna Ĺatwo zrozumieÄ, skÄd siÄ to bierze. Podobne zwÄtpienie poczuje zresztÄ niejeden widz, ktĂłry spodziewa siÄ ekscytujÄcej walki z demonicznymi siĹami â zamiast tego dostajemy sceny, w ktĂłrych poza potokiem sĹĂłw nic siÄ nie dzieje. WidzĂłw moĹźe teĹź rozczarowaÄ gra aktorska. Al Pacino wyglÄda, jakby graĹ przez sen. Dan Stevens jest tylko nieco bardziej Ĺźwawy. W tym twĂłrczym szaleĹstwie jest jednak metoda. Ani ksiÄĹźa, ani zakonnice pojawiajÄcy siÄ w "Rytuale" nie sÄ typowymi bohaterami horrorĂłw. To ludzie zmÄczeni, zagubieni, przestraszeni, stajÄcy w obliczu zjawisk, ktĂłre ich wyraĹşnie przerastajÄ, ktĂłrych nie rozumiejÄ, w ktĂłre nawet nie do koĹca wierzÄ. JeĹli na sali kinowej znajdÄ siÄ osoby prawdziwie wierzÄce, to mogĹyby siÄ naprawdÄ wystraszyÄ tym, co zobaczÄ na ekranie. MogĹyby, ale tak siÄ nie stanie. A wszystko przez pracÄ kamery. Teoretycznie rozumiem, co staĹo za decyzjÄ artystycznÄ, by opowieĹÄ byĹa filmowana w tak specyficzny sposĂłb. Estetyka Ĺźywcem wyjÄta z programĂłw typu reality show miaĹa zapewne zwiÄkszyÄ poczucie autentycznoĹci. Jednak wszystkie te ekstremalne najazdy, zbliĹźenia, drĹźenia, przeskoki sÄ tak bardzo przesadzone, Ĺźe trudno nie odczytywaÄ ich jako formy wyĹmiewania siÄ z popularnej telewizyjnej formuĹy. Prowadzi to do schizoidalnego stanu, w ktĂłrym widz rozumie, Ĺźe powinien czuÄ grozÄ, a musi powstrzymywaÄ siÄ przed parskniÄciem Ĺmiechem, bo rytuaĹ egzorcyzmu zmienia siÄ w satyrÄ na programy typu "Temptation Island" czy "The Real Housewives". Pochwalam starania twĂłrcĂłw, by stworzyÄ nowÄ formÄ opowiadania o egzorcyzmach. ĹťaĹujÄ, Ĺźe nie zakoĹczyĹy siÄ sukcesem.

Czytaj Więcej