Memento mori / 28 lat pĂłĹşniej

Kino lubi trendy, marki, swojskoĹÄ. A w kaĹźdym razie takie moĹźna odnieĹÄ wraĹźenie spoglÄdajÄc na biznesowe decyzje szefĂłw wytwĂłrni filmowych. CzÄsto sÄ one podejmowane zgodnie ze starÄ maksymÄ "kuj Ĺźelazo, pĂłki gorÄce". Na szczÄĹcie raz na jakiĹ czas pojawiajÄ siÄ filmy w rodzaju "28 lat pĂłĹşniej", ktĂłre pokazujÄ, Ĺźe czasem w show biznesie lepiej kierowaÄ siÄ przysĹowiem "Ĺpiesz siÄ powoli".Â

Jun 21, 2025 - 00:35

Kino lubi trendy, marki, swojskoĹÄ. A w kaĹźdym razie takie moĹźna odnieĹÄ wraĹźenie spoglÄdajÄc na biznesowe decyzje szefĂłw wytwĂłrni filmowych. CzÄsto sÄ one podejmowane zgodnie ze starÄ maksymÄ "kuj Ĺźelazo, pĂłki gorÄce". Na szczÄĹcie raz na jakiĹ czas pojawiajÄ siÄ filmy w rodzaju "28 lat pĂłĹşniej", ktĂłre pokazujÄ, Ĺźe czasem w show biznesie lepiej kierowaÄ siÄ przysĹowiem "Ĺpiesz siÄ powoli".Â Danny Boyle i Alex Garland zdecydowanie siÄ nie spieszyli. Od premiery ich wspĂłlnego dzieĹa "28 dni pĂłĹşniej" minÄĹy juĹź 23 lata. W tym czasie obaj panowie rozwijali swoje solowe kariery, podczas gdy ich horror dojrzewaĹ w pamiÄci widzĂłw, stajÄc siÄ obrazem kultowym, uwaĹźanym za jedno z kluczowych dokonaĹ w obszarze filmu o zombie. I wreszcie, ponad dwie dekady pĂłĹşniej, Boyle i Garland wspĂłlnie wracajÄ do stworzonego przez siebie Ĺwiata i udowadniajÄ, Ĺźe warto byĹo czekaÄ. "28 lat pĂłĹşniej" nie jest bowiem pochopnie zrobionÄ produkcjÄ, ktĂłra chce spieniÄĹźyÄ popularnoĹÄ oryginaĹu. Nie jest rĂłwnieĹź rzeczÄ Ĺopatologicznie ogrywajÄcÄ nostalgiÄ, nastawionÄ na prĂłbÄ odtworzenia jego klimatu. Nie, nowe wspĂłlne dzieĹo Boyle'a i Garlanda pozostaje w peĹni autonomiczne: zrealizowane na fundamentach "28 dni pĂłĹşniej", ale funkcjonujÄce jako niezaleĹźna historia osadzona po prostu w tym samym Ĺwiecie. Panowie ewidentnie dobrze przemyĹleli to, jak moĹźe wyglÄdaÄ rzeczywistoĹÄ 28 lat po wybuchu pandemii wĹciekĹoĹci i zbudowali wiarygodny model ze spoĹecznoĹciami ludzi i pierwotnymi wspĂłlnotami zaraĹźonych. OryginaĹ wykorzystali jako inspiracjÄ, ale nie trzymali siÄ kurczowo jego fabuĹy. W efekcie â co moĹźe zaskakiwaÄ â "28 lat pĂłĹşniej" nie wymaga znajomoĹci "28 dni pĂłĹşniej". Widzowie, dla ktĂłrych jest to pierwszy kontakt z tym Ĺwiatem, nie bÄdÄ mieli najmniejszych problemĂłw z wejĹciem w jego specyfikÄ i doĹwiadczaniem historii 12-letniego Spike'a. Nie znaczy to wcale, Ĺźe nie zachÄcam do obejrzenia oryginaĹu. Bo choÄ do Ĺledzenia fabuĹy nie jest on potrzebny, to z co najmniej dwĂłch powodĂłw warto jednak po niego siÄgnÄÄ, nawet juĹź po seansie "28 lat pĂłĹşniej". Po pierwsze dlatego, Ĺźe "28 dni pĂłĹşniej" to wciÄĹź dobre kino. Po drugie - Boyle i Garland mocno inspirujÄ siÄ oryginaĹem w konstrukcji nowego filmu. "28 lat pĂłĹşniej", jak wczeĹniej "28 dni pĂłĹşniej", ma dokĹadnie tÄ samÄ strukturÄ: prolog (ktĂłry nie ma za wiele wspĂłlnego z resztÄ historii, a jednoczeĹnie jest kluczowy dla caĹoĹci), gĹĂłwna opowieĹÄ oraz epilog. WĹaĹciwa historia w "28 dniach pĂłĹşniej" stanowiĹa poĹÄczenie dwĂłch wyraĹşnie rĂłĹźniÄcych siÄ od siebie filmĂłw: pierwsza czÄĹÄ to opowieĹÄ surwiwalowa, druga to studium ludzkiej kondycji poddanej ekstremalnemu warunkowaniu. "28 lat pĂłĹşniej" skonstruowano w podobny sposĂłb. O ile konstrukcje narracyjne obu filmĂłw sÄ identyczne, o tyle to, czym zostaĹy wypeĹnione, nie mogĹoby siÄ bardziej rĂłĹźniÄ. W "28 latach pĂłĹşniej" na prĂłĹźno szukaÄ wizualnej chropowatoĹci rodem z "partyzanckiego krÄcenia filmĂłw", ktĂłra wyrĂłĹźniaĹa oryginaĹ. Tym razem twĂłrcy (przy wydatnej pomocy autora zdjÄÄ Anthony'ego Dod Mantle'a, ktĂłry pracowaĹ teĹź przy "28 dniach pĂłĹşniej") postawili na kino trance'owe, peĹne frenetycznych obrazĂłw, symbolicznych kolaĹźy z wykorzystaniem scen z klasycznych filmĂłw. W drugiej czÄĹci wizualizacje uspokajajÄ siÄ, przybierajÄc kontemplacyjny charakter i wybijajÄc na plan pierwszy takie tematy, jak: Ĺźycie, ĹmierÄ, miĹoĹÄ. Nowy film ma rĂłwnieĹź inne niĹź oryginaĹ inspiracje. Sam Spike to postaÄ rodem z postapokaliptycznych antyutopijnych historii typu "Niezgodna": jest mĹody, wychowany w zamkniÄtej, odizolowanej spoĹecznoĹci skoncentrowanej na przetrwaniu i choÄ poczÄtkowo bardzo tego pragnie, to nie potrafi byÄ modelowym obywatelem â czuje siÄ radykalnie ograniczony przez narzucone zasady i wierzenia. Ĺwiat wokĂłĹ niego to z kolei mieszanka paradoksĂłw: z jednej strony piÄkny i majestatyczny, z drugiej â skrajnie niebezpieczny, w ktĂłrym jedna bĹÄdna decyzja lub chwila nieuwagi prowadzi do niechybnej zguby. "28 lat pĂłĹşniej" to z caĹÄ pewnoĹciÄ godna kontynuacja "28 dni pĂłĹşniej". Nie znaczy to wcale, Ĺźe jest pozbawiona wad. Boyle i Garland miejscami folgujÄ swoim alegorycznym zapÄdom, powtarzajÄc siÄ w wizualnych ekspresjach i przesadzajÄc z liczbÄ symboli, ktĂłre nadmiernie eksploatujÄ. PodchodzÄ teĹź niekonsekwentnie do praw rzÄdzÄcych wykreowanych Ĺwiatem â zasad, ktĂłre przecieĹź sami stworzyli. WidaÄ to szczegĂłlnie w sposobie, w jaki traktujÄ mĹodego bohatera filmu. KorzystajÄc z terminologii growej: Boyle i Garland potrafiÄ miÄdzy jednÄ a drugÄ scenÄ przeĹÄczaÄ film na tryb "nowicjusza", traktujÄc Spike'a ulgowo. W gruncie rzeczy sÄ to jednak drobiazgi, ktĂłre nie przeszkadzajÄ w czerpaniu przyjemnoĹci z seansu. WiÄkszoĹÄ z nich zaczyna nabieraÄ znaczenia dopiero po wyjĹciu z kina, kiedy moĹźna na chĹodno i z dystansem przyjrzeÄ siÄ filmowi. Ale nawet wtedy pozostaje z nami radoĹÄ, Ĺźe po latach Danny Boyle i Alex Garland znĂłw ze sobÄ wspĂłĹpracujÄ.

Czytaj Więcej