MAŁA DOBOSZKA. Niedoceniony thriller szpiegowski

Mała doboszka na podstawie powieści Johna le Carré’a to film nie gorszy od późniejszego miniserialu. Izraelski dyplomata wraz z rodziną zostaje zamordowany w zamachu bombowym zorganizowanym przez Palestyńczyków. Mossad obmyśla plan schwytania odpowiedzialnego za zabójstwo terrorystę OWP imieniem Khalil. W tym celu podstępem werbuje Charlie, amerykańską aktorkę znaną z propalestyńskich i antysyjonistycznych poglądów. Kobieta pojawia […]

Jun 25, 2025 - 09:10

MAŁA DOBOSZKA. Niedoceniony thriller szpiegowski

Mała doboszka na podstawie powieści Johna le Carré’a to film nie gorszy od późniejszego miniserialu.

Izraelski dyplomata wraz z rodziną zostaje zamordowany w zamachu bombowym zorganizowanym przez Palestyńczyków. Mossad obmyśla plan schwytania odpowiedzialnego za zabójstwo terrorystę OWP imieniem Khalil. W tym celu podstępem werbuje Charlie, amerykańską aktorkę znaną z propalestyńskich i antysyjonistycznych poglądów. Kobieta pojawia się na zorganizowanym potajemnie przez izraelski wywiad spotkaniu z zamaskowanym rzekomym bojownikiem palestyńskiej organizacji terrorystycznej (w rzeczywistości podstawionym agentem izraelskiego wywiadu), a potem zostaje zaproszona do Grecji pod pretekstem nakręcenia reklamy wina. Charlie nawiązuje tam romans z tajemniczym Josephem i rozpoznaje w nim człowieka ukrywającego się za maską. Po romantycznej kolacji z Josephem Charlie trafia do tajnej kryjówki Mossadu, gdzie lider operacji Kurtz przekonuje ją, aby pomogła schwytać Kahlila, podszywając się pod kochankę jego brata.

David John Moore Cornwell (1931–2020), lepiej znany jako John le Carré, był jednym z najwyżej cenionych brytyjskich autorów literatury szpiegowskiej. Doskonale wiedział, o czym pisze, bo sam pracował dla brytyjskiego wywiadu w latach 50. i 60. (najpierw dla MI5, potem w szeregach MI6). Jako pisarz zadebiutował powieścią Budzenie zmarłych (1961), w której powołał do życia George’a Smileya – wysoko postawionego oficera tajnych służb. Ta niepozorna postać stała się głównym lub pobocznym bohaterem kolejnych ośmiu utworów pisarza. Niski, otyły, łysiejący, niepozorny, lecz genialny szpieg miał być realistyczną odpowiedzią na Jamesa Bonda, bo le Carré słusznie sądził, że agent stworzony przez Iana Fleminga i spopularyzowany przez infantylne filmy prezentuje bzdurną i przez to szkodliwą wersję szpiegostwa, które jest żmudną, krecią robotą i ma niewiele wspólnego z uwodzeniem pięknych kobiet, korzystaniem z supergadżetów i walką z obłąkanymi bogaczami.

Filmowcy chętnie – i często z zadowalającym skutkiem – sięgali po twórczość le Carré’a, do najlepszych ekranizacji jego powieści należą zaś: Szpieg, który przyszedł z zimnej strefy (1965) Martina Ritta, Wydział Rosja (1990) Freda Schepisiego, Krawiec z Panamy (2001) Johna Boormana, Wierny ogrodnik (2005) Fernando Meirellesa, Szpieg (2011) Tomasa Alfredsona oraz Bardzo poszukiwany człowiek (2014) Antona Corbijna (nawiasem mówiąc, pisarz brał udział w powstawaniu niektórych adaptacji swoich powieści: był producentem wykonawczym, pisał scenariusze, a czasami pojawiał się na ekranie w epizodycznych rolach). Mała doboszka, książka le Carré’a z 1983 roku, doczekała się do tej pory dwóch ekranizacji: w 2018 roku powstał głośny brytyjski miniserial z Florence Pugh, Alexandrem Skarsgårdem oraz Michaelem Shannonem. Wcześniej, bo w roku 1984, swoją wersję nakręcił George Roy Hill, obsadzając Diane Keaton, Yorgo Voyagisa oraz Klausa Kinskiego.

Mała doboszka A.D. 1984 była kasową porażką i spotkała się z mieszanymi recenzjami: narzekano na powolne tempo, brak akcji i kreację Keaton. Krytyka nieco na wyrost. Tempo rzeczywiście jest niespieszne, ale służy budowaniu klimatu; argument o braku akcji wydaje się absurdalny, biorąc pod uwagę modus operandi le Carré’a; Keaton jest zaś bardzo wiarygodna jako zagubiona kobieta ulegająca manipulacjom i postawiona w sytuacji, która ją przerasta. Równie przekonywający są Voyagis jako Joseph oraz Kinski jako Kurtz. Ten pierwszy wykreował figurę chłodnego szpiega, który udając miłość do Charlie, naprawdę się w niej zakochuje. Drugi stworzył jedną z najbardziej nietypowych dla siebie ról – choć Kurtz nie cofa się przed sterowaniem Charlie dla własnych celów, nie jest demonicznym biurokratą, lecz znającym życie od podszewki ideowcem, który służy swojej ojczyźnie. Trójwymiarowe postacie z krwi i kości są wielką siłą tego niedocenionego thrillera.

Czytaj Więcej